Brüksel’de savunma odaklı ilk AB zirvesi: Liderler, Trump’ın ikinci dönemine hazırlık yapıyor

T24 Dış Haberler

Avrupa Birliği liderleri, birliğin savunma önceliklerini ve ekonomik finansmanını belirlemek için bir araya geldi. Toplantı, AB’nin savunmaya odaklanan ilk zirvesi olma özelliği taşıyor. 20 Ocak’ta yemin ederek göreve başlayan ABD Başkanı Donald Trump ilk olarak Kanada, Meksika ve Çin’den ithal edilen mallara yönelik kapsamlı yeni gümrük vergileri açıklamıştı. ABD Başkanı ardından Avrupa Birliği’ne yönelik olarak da gümrük vergilerinin “kesinlikle uygulanacağı” mesajını vermişti. Ayrıca Trump’ın göreve gelişinin ertesinde verdiği mesajlar, Rusya-Ukrayna savaşında Kiev’in savunma harcamalarının büyük bölümünü karşılayan AB ülkeleri için alarm seviyesini artırmıştı.

AB üyesi 27 ülkenin lideri, Avrupa Birliği Konseyi Başkanı Antonio Costa‘nın liderliğindeki zirvede iki konuyu ele alacak: AB’nin savunma alanında öncelikli olarak hangi askerî stratejileri izlemesi gerektiği ve bu savunma projelerinin nasıl ortak projelerle finanse edilebileceği. Costa, zirve öncesi liderlere göndermiş olduğu bildiride “Avrupa, kendi savunması için daha büyük bir sorumluluk üstlenmeli. Daha dayanıklı, daha verimli, daha özerk ve daha güvenilir bir güvenlik ve savunma aktörü haline gelmesi gerekiyor” ifadelerini kullandı.

Avrupa Komisyonu tarafından geçen eylülde yayınlanan Mario Draghi raporu, Avrupa savunma sanayinin küresel ölçekte rekabetçi kalabilmesi ve mevcut talepleri karşılayabilmesi için önümüzdeki on yıl içinde 500 milyar euroya daha ihtiyacı olduğunu ve AB ülkelerinin askeri anlamda ortak bir stratejiyle hareket etmesinin önemini vurgulamıştı.

AB’nin istihbarat kurumları da yaptırımlara rağmen askerî üstünlüğünü sürdüren Rusya’nın 2030’a kadar bir AB ülkesine saldırabilecek seviyeye gelebileceğini belirtmişti.

AB ülkeleri geçen yıl savunmaya ortalama olarak GSYİH’nın yüzde 1,9’una denk gelen bir oranla yaklaşık 326 milyar euro harcadı. Bu oran, 2021’e göre yüzde 30’luk bir artış olsa da üye devletler AB’nin savunma hedeflerini nasıl gerçekleştireceği konusunda bir mutabakata ulaşmış değiller. Trump, NATO üyesi Avrupa ülkelerini eleştirmiş, savunma harcamalarının yüzde 5 eşiğine yükseltilmemesi halinde ABD’nin NATO’dan çıkacağı tehdidinde bulunmuştu.

İtalya ve İspanya, AB’nin en büyük ekonomilerinden olmasına rağmen yüzde 1.5 ve 1.3 oranla savunmaya en az harcama yapan ülkeler arasında. Polonya ve Baltık ülkeleri, yüzde 4,1’den fazla bir oranla GSYİH açısından savunmaya en çok harcama yapan ülkeler arasında yer alıyor.

AB liderlerinden zirve öncesi Trump’ın gümrük vergilerine karşı sert yanıt mesajları

Almanya Başbakanı Olaf Scholz, Britanya Başbakanı Keir Starmer ile görüşmesinin ardından yaptığı açıklamada, “Küresel mal ve hammadde alışverişinin hepimize refah getiren büyük bir başarı öyküsü olduğu kanıtlanmıştır, bu nedenle dünyayı çok sayıda gümrük engeliyle bölmemek önemli,” dedi.

İtalya Dışişleri Bakanı Antonio Tajani da Scholz’u destekleyen bir açıklamada bulunarak “Gümrük savaşı hiç kimse için iyi değil. Şirketlerimizi korumak için fikirlerimiz ve stratejilerimiz var: İtalya, Washington ile diyalogda AB’nin en iyi elçisi olacak.” mesajı verdi.

Fransa Sanayi Bakanı Marc Ferracci, AB’nin Washington’ın gümrük vergisi koyması halinde sert bir yanıt vermesi gerektiğini söyleyerek “ABD’nin gümrük vergisine vereceğimiz yanıt önemli ticari ürünlere odaklanmalı ve sert olmalı. ABD ile yaptığımız müzakerelerde inandırıcı bir tehdit olabilmesi için Amerikan ekonomisi üzerinde etkisi olan bir ekonomik politika izlemeliyiz.” dedi.